हुम्ला। हुम्लाको विभिन्न गाउँपालिकामा जनता आवास कार्यक्रम अन्तर्गत निर्माण गरिएका घरहरू प्रयोगविहीन बन्दै गएका छन्। सरकारको लाखौंको लगानीमा बनेका यी घरहरू हालसम्म पनि स्थानीयको बसोबासमा प्रयोगमा आउन सकेका छैनन्।
अदानचुली गाउँपालिका–२ स्थित मकै बस्तीमा जनता आवास योजनामार्फत नौवटा घर निर्माण गरिएको थियो। तर ती सबै घर अहिलेसम्म खाली छन्। स्थानीय दत्त बुढाका अनुसार बजेट पाउने आशामा घरहरू उपयुक्त नभएको स्थानमा बनाइए, जसका कारण लक्षित लाभग्राहीहरूले ती घरमा बस्न चाहेनन्। प्रति घर साढे तीन लाख रुपैयाँभन्दा बढी लगानीमा बनेका तीन कोठे भवनहरू गरिब तथा दलित समुदायले निर्माण गरेका थिए। घर बनेको त राम्रो हो, बुढा भन्छन्, तर उपयोग नहुनुको कारण पहिल्याउनु आवश्यक छ।
यस्तै समस्या खार्पुनाथ गाउँपालिका–२ स्थित सेराडिलको औल बस्तीमा पनि देखिएको छ। यहाँ ११ वटा घर निर्माण गरिए तापनि अहिलेसम्म प्रयोगमा आएका छैनन्। स्थानीय कर्णबहादुर छत्यालका अनुसार ती घरहरू त्यस्ता स्थानमा बनाइएका छन् जहाँ सामान्यतया हिउँदको समयमा पशुचौपायाँ पाल्न मात्रै जाने गरिन्छ। घर बनाउने बेलामा आवश्यक अध्ययन नै नगरिई बजेट खर्चिन खोजियो, छत्यालको गुनासो छ।
खार्पुनाथ गाउँपालिका–५ को याङ्चुमा पनि २७ दलित घरपरिवारका लागि बनाइएका घरहरू वर्षौंदेखि प्रयोगमै नआइ जीर्ण बन्दै गएका छन्। स्थानीय पारस शाहीका अनुसार गाउँपालिका केन्द्रकै नजिक भए पनि ती भवन उपयोगमा आउन सकेका छैनन्। छ वर्षअघि बनेका ती घर निर्माणका लागि प्रति घर झन्डै दुई लाख ७० हजार रुपैयाँ खर्च भएको थियो।
त्यस्तै, सिमकोट गाउँपालिका–५ र ६ मा पर्ने गुम्बा क्षेत्रमा पनि तीन वटा भवन बनाइए तापनि तिनको अवस्था उस्तै छ। स्थानीय सुरेश परियारका अनुसार ती भवनहरू वास्तविक आवश्यकता नभई पहुँच भएका व्यक्तिहरूको दबाबमा निर्माण गरिएको हो। कतिपय लाभग्राहीहरूका आफ्नै पुराना घर रहेकाले नयाँ बनाइएका भवन खाली छन्।
सघन सहरी विकास कार्यालय जुम्लाका सब(इन्जिनियर विमल रावतले भने हुम्लामा माग अनुसार घर निर्माण गरिए तापनि प्रयोग नहुनु समस्या बनिरहेको बताए। उनले अब यस्तो समस्या समाधान गर्न नयाँ उपायहरू ल्याउने तयारी भएको जानकारी दिए।
जनताको नाममा गरिब र दलित समुदायलाई लक्षित गरी बनाइएका आवासहरू यथोचित योजना र अध्ययनबिना निर्माण गरिएपछि प्रयोगमै आउन नसकेको देखिन्छ। यस्ता परियोजनाले सरकारको करोडौं लगानीलाई अर्थहीन बनाइरहेको छ। अब आवश्यकताअनुसार स्थान, पहुँच र उपयोगका आधारमा योजना बनाउने अभ्यास नभएसम्म यस्ता योजना सधैं प्रभावहीन बन्ने देखिन्छ।
